Umowa o dzieło

Umowa o dzieło z zastosowaniem 20% kosztów uzyskania przychodów

W przypadku, gdy zgłasza się do nas klient, dotyczy to zarówno osoby fizycznej jak i prawnej (np. fundacji) z konkretnym, sprecyzowanym zamówieniem powinniśmy określić warunki naszej współpracy w formie umowy o dzieło.

Umowa o dzieło dotyczy dobra, które ma dopiero powstać.

Umowa o dzieło zwykle dotyczy jednorazowego wykonania zadania i zawsze będzie dotyczyć osiągnięcia konkretnego rezultatu. Zawierając taką umowę będziemy odpowiadali za wykonanie określonego dzieła. Liczy się rezultat, a nie nasze nawet jak najlepsze starania. I za ten rezultat otrzymamy wynagrodzenie.

Nie zawsze umowa o dzieło musi być zawarta na piśmie. W pewnych wypadkach może być ona zawarta również w formie ustnej. Jednak  dla naszego bezpieczeństwa i świętego spokoju lepiej nie unikać formy pisemnej, czyli tradycyjnej kartki z dwoma odręcznymi podpisami lub dokumentu z kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Zyskamy wtedy pewność, że obie strony umowy rozumieją i zgadzają się na ustalone wcześniej warunki.

Umowa o dzieło nie zawsze musi dotyczyć efektów naszej pracy twórczej, czyli utworu w rozumieniu przepisów prawa autorskiego. Nawet w przypadku prac dotyczących  branży kreatywnej, artystycznej nie zawsze to co wykonamy będzie nosiło znamiona twórczości. Czasem prawo traktuję nas bardziej jako rzemieślników, a nie artystów. Gdy wykonujesz meble wedle czyjegoś projektu lub dokonujesz  edycji fotografii według  jasno sprecyzowanych ustaleń z klientem, któremu zależy na osiągnięciu konkretnego efektu powstaje dzieło, ale nie utwór.

Ważne. Dzieło nie zawsze równa się utwór.

W tym wypadku umowa o dzieło nie musi odnosić się do rozporządzenia prawami autorskimi, bo nie mamy do czynienia z utworem i zwyczajnie tych praw nie posiadasz. Przy takim rodzaju umowy stosujemy 20% kosztów uzyskania przychodów.

Umowa o dzieło z zastosowaniem 50% kosztów uzyskania przychodów

W przypadku umów o dzieło w branży kreatywnej przeważająca ich część dotyczy powstania utworu, dobra niematerialnego istniejącego niezależnie od rzeczy, w której zostało utrwalone.

Utworem chronionym przez przepisy prawa autorskiego jest każdy nasz przejaw działalności zawierający pierwiastek twórczy, ustalony w jakiejkolwiek postaci. Nasza indywidualna myśl twórcza musi się uzewnętrznić w formie, która umożliwi zapoznanie się z nim:

• utwór fotograficzny wyrażony jest np. w odbitce;
• utwór plastyczny w rzeźbie, obrazie czy jako postać z kreskówki będąca hologramem;
• utwór audiowizualny jako film w wersji cyfrowej dostosowanej do emisji;
• utwór literacki w formie e-booka.

Przedmiotem umowy o dzieło, która dotyczy utworu może być zamówienie: sesji modowej, reportażu, tekstu kuratorskiego, tłumaczenia naznaczonego naszym wkładem indywidualnym, stworzenia scenariusza wystawy, animacji VR.

Nie zawsze z pełną odpowiedzialnością możemy stwierdzić czy mamy do czynienia z utworem, bo nie zawsze możemy z całą pewnością wskazać ten indywidualny wkład autorski. Niektórzy np. wahają się czy można uznać fotografie muzealiów za przejaw działalności twórczej.

Aby zamawiający mógł korzystać z naszego utworu musimy w umowie o dzieło przenieść na niego prawa autorskie lub udzielić mu licencji wyłącznej lub niewyłącznej.

W przypadku wynagrodzenia za przeniesienie praw lub udzielenie licencji możemy skorzystać z 50% kosztów uzyskania przychodów (czyli wypłacona nam kwota będzie wyższa) ale wyłącznie wtedy, gdy nasza działalność twórcza mieści się w jednym z następujących rodzajów działalności:

1. działalności twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, inżynierii budowlanej, urbanistyki, literatury, sztuk plastycznych, wzornictwa przemysłowego, muzyki, fotografiki, twórczości audialnej i audiowizualnej, programów komputerowych, gier komputerowych, teatru, kostiumografii, scenografii, reżyserii, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;
2. działalności artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej, estradowej, tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki i instrumentalistyki;
3. produkcji audialnej i audiowizualnej;
4. działalności publicystycznej;
5. działalności muzealniczej w dziedzinie wystawienniczej, naukowej, popularyzatorskiej, edukacyjnej oraz wydawniczej;
6. działalności konserwatorskiej;
7. prawa zależnego do opracowania cudzego utworu w postaci tłumaczenia;
8. działalności badawczo-rozwojowej, naukowej, naukowo-dydaktycznej, badawczej, badawczo-dydaktycznej oraz prowadzonej w uczelni działalności dydaktycznej.

Czyli nie z każdym utworem skojarzone jest prawo do skorzystania z 50% kosztów uzyskania przychodów. I to prawo nie będzie dotyczyć nas jeżeli wykonujemy dzieło w ramach prowadzonej przez nas działalności gospodarczej.

Tworząc utwór na podstawie umowie o dzieło dbając o swój interes wykonawca powinien udzielić licencji, która jedynie na określony czas uprawnia do korzystania z efektów naszej twórczości w określony w umowie sposób. Licencja może być wyłączna, czyli udzielona na rzecz jednej osoby lub niewyłączna przy której możemy jej udzielać dowolnej liczbie osób.

Zamawiającemu na ogół będzie zależało na trwałym przeniesieniu praw. I z przeniesieniem autorskich praw majątkowych spotykamy się w przypadku umów o dzieło bardzo często. Musimy być świadomi zawierając takie umowy, że te prawa do nas nie wrócą i pozbywamy się ich na zawsze.